Στο τέλος του 19ου αιώνα, στην Ελλάδα η πρόσβαση στην Εκπαίδευση ήταν μάλλον προνόμιο των λίγων και τα διδακτικά βιβλία -που οι μαθητές προμηθεύονταν με δικά τους χρήματα - περιείχαν περισσότερες από μία θεματικές ενότητες –για να μειωθεί το κόστος της βιβλιοδεσίας- και κατά κανόνα περνούσαν από χέρι σε χέρι, από τον ένα μαθητή στον επόμενο.
Τα σχολικά βιβλία δεν εκδίδονταν εκείνη την εποχή απευθείας από το Υπουργείο, αλλά οι διάφοροι εκδοτικοί οίκοι υπέβαλαν τις προτάσεις τους στο Υπουργείο και μια ειδική κριτική επιτροπή τα ενέκρινε προς χρήση στα σχολεία, ή αντίθετα τα απέρριπτε.
Ένα σπάνιο αντίγραφο, ενός τέτοιου σχολικού βιβλίου του 1884, εγκεκριμένο από την σχετική επιτροπή του Υπουργείου Παιδείας, που περιελάμβανε στην ύλη του τα μαθήματα της Ιστορίας, της Γεωγραφίας και της Γραμματικής, έχω την τύχη να βρίσκεται στην κατοχή μου.
Συγκεκριμένα πρόκειται για την β’ έκδοση του βιβλίου αυτού, με τον «ουδέτερο» τίτλο «Διάφορα» γραμμένο στη ράχη του σκληρού χαρτονένιου εξώφυλλου του και με χρονολογία εκτύπωσης το 1887.
Να γίνει εδώ η υπενθύμιση πως το 1887 η Ελλάδα βορείως συνόρευε με την Οθωμανική Αυτοκρατορία, σχηματικά, στο ύψος των Νομών Λάρισας, Τρικάλων και Άρτας.
Του β’ μέρους του σχολικού βιβλίου –το οποίο ασχολείτο με το μάθημα της Γεωγραφίας- συγγραφέας ήταν ο Α. Α. Σακελλάριος, διδάκτορας και καθηγητής της Φιλοσοφίας. Αξίζει να σημειωθεί πως η ύλη της Γεωγραφίας επεκτείνεται σε όλες της περιοχές του πλανήτη και δεν περιορίζεται μόνο στην Ελλάδα ή στην Ευρώπη.
Κάτι που κινεί το ενδιαφέρον είναι το ότι, η λεγόμενη σήμερα Βαλκανική Χερσόνησος, στο σχολικό βιβλίο αναφέρεται ως «Ελληνική Χερσόνησος» (κάτι που δείχνει και το αλυτρωτικό πνεύμα της εποχής), η οποία περιείχε τότε τα εξής κράτη: Ελλάδα, Τουρκία, Μαυροβούνιο, Δαλματία(επαρχία της Αυστρίας) και τις επαρχίες της Τουρκίας Βοσνία και Ερζεγοβίνη (σελ. 22).
Όπως λοιπόν αναφέρεται σε αυτό (σελ. 62), η Ευρωπαϊκή Τουρκία διαιρείτο σε 6 τμήματα (χώρες): 1) την Ήπειρο και Αλβανία,
2) την Μακεδονία (με ένα τμήμα της Θεσσαλίας),
3) την Βόρεια Θράκη,
4) την Νότια Θράκη (ή Ανατολική Ρωμυλία) ,
5) την Βουλγαρία και
6) τα νησιά του Αιγαίου με την Κρήτη.
Στις σελ. 68-70 γίνεται η περιγραφή της Επαρχίας της Μακεδονίας και ειδικότερα των πόλεων που περιλαμβάνει, όπως την Θεσσαλονίκη, τα Γιαννιτσά, την Έδεσσα, την Κοζάνη, την Κοριτσά, το Περλεπές, την Καβάλα, τα Βελεσσά, την Καστοριά, την Βοσκόπολη, αλλά και τα Σκόπια, για τα οποία αναφέρει συγκεκριμένα:
«Σκόπια, Β.Δ. αυτής επί του Αξιού, πόλις λίαν εμπορική, παράγουσα περίφημα μήλα και έχουσα αξιόλογα ελληνικά σχολεία και 20 χιλ. κατ.» (σελ. 69)
Αναφέρει μάλιστα πως η Μακεδονία είχε τότε 1.700.000 κατοίκους, εκ των οποίων το ένα εκατ. περίπου ήταν Έλληνες. Δεν αναφέρει λεπτομέρειες για την εθνική καταγωγή των υπολοίπων 700.000 κατοίκων της Μακεδονίας, αλλά -για παράδειγμα- για την Θεσσαλονίκη αναφέρει πως είχε πληθυσμό:
«80 χιλ. κατ. εκ των οποίων οι 40 χιλ. είναι Εβραίοι και από 20 χιλ. είναι Έλληνες και Τούρκοι.» (σελ. 68)
Το μόνο συμπέρασμα που μπορεί να βγει διαβάζοντας το -εγκεκριμένο από το ελληνικό Κράτος- βιβλίο, είναι πως τόσο τα Σκόπια όσο και -για παράδειγμα- η Θεσσαλονίκη ανήκαν τότε στην τουρκική Επαρχία της Μακεδονίας, της οποίας ο πληθυσμός αποτελείτο από ένα μείγμα διαφόρων εθνοτήτων.
Και προφανώς τα ίδια συμπεράσματα θα έβγαζαν και τότε οι μαθητές και οι μαθήτριες των Σχολείων εκείνης της εποχής. Αυτά άλλωστε τους δίδασκαν οι δάσκαλοί τους μέσα από τα -εγκεκριμένα από το ελληνικό Κράτος- σχολικά βιβλία.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου